Pamięć zakwitła w ogrodzie. Symboliczne żonkile zakwitły w miejscu gdzie była synagoga

Stargardzka społeczność żydowska zakończyła swoje istnienie w lutym 1940 r. – mówi Jolanta Aniszewska, dyrektor Książnicy Stargardzkiej. Ten dramatyczny moment nie przyszedł znikąd. Po dojściu do władzy w latach trzydziestych, naziści rozpoczęli proces prowadzący do tego, że wielu mieszkańców Stargardu i innych miast, miasteczek i wsi w okupowanej Europie stało się ludźmi obcymi, usuniętymi na margines, nie mogącymi czuć się pełnoprawnymi obywatelami. Ta społeczność stanęła jednak do broni. Manifestowała, mimo prób odzierania jej z człowieczeństwa i chciała ostatnie chwile przeżyć na swój sposób, pokazując właśnie człowieczeństwo i nadać swoim losom własny sens.

Setki papierowych żonkili kolejny raz symbolicznie zakwitły w ogrodzie pamięci przy ul. Spichrzowej. Żółte kwiaty przypomniały zarówno o ofiarach powstania w getcie, jak i o dawnych żydowskich mieszkańcach Stargardu.

Ta pusta, miejska łąka jest bardzo szczególna – dodaje Jolanta Aniszewska. Po społeczności żydowskiej pozostało wiele takich niemych miejsc. Nie mieliśmy szansy spotkać się z tamtymi mieszkańcami Stargardu, ale możemy o nich przypominać i pielęgnować tę pamięć. Czas wojny to nie tylko sprawcy, co do których nie mamy najmniejszych wątpliwości. Dbajmy o zachowanie wspomnień o ofiarach, ale i o tych, którzy stali obok nich, dawali pomoc i przesłanie pamięci. Takich ludzi było bardzo wielu.

W całej Polsce wolontariusze POLIN zamierzają rozdać 450 000 żonkili, które symbolizują liczbę Żydów zamkniętych w getcie w momencie największego przeludnienia. Powstanie wybuchło tam 19 kwietnia 1943 r. Było aktem sprzeciwu wobec decyzji o ostatecznej likwidacji getta. Walki zakończyły się 16 maja 1943 r.

W Stargardzie akcję Żonkile od kilku lat organizuje Młodzieżowy Dom Kultury. Także w tym roku w sadzeniu symbolicznego ogrodu wzięli udział mieszkańcy, przedstawiciele władz miejskich i powiatu, instytucji, uczniowie stargardzkich szkół oraz dzieci z przedszkoli. Również w ten sposób młodzi ludzie poznają tragiczną historię ofiar Holokaustu, a jednocześnie dowiadują się więcej o dawnych mieszkańcach naszego miasta Jednym z elementów wydarzenia była wystawa prac plastycznych przedstawiających stargardzką społeczność pochodzenia żydowskiego. Ich autorzy to członkowie sekcji plastycznej „Inspiracje”, działającej przy Uniwersytecie Trzeciego Wieku. Współorganizatorami akcji była Książnica Stargardzka i Muzeum-Archeologiczno-Historyczne.