Ilu uczniów przebywa obecnie na edukacji domowej? To pierwsza taka sytuacja w historii. Mamy najnowsze dane

Fundacja Edukacji Domowej, która na podstawie danych z Ministerstwa Edukacji i Nauki na bieżąco monitoruje liczbę uczniów, realizujących obowiązek szkolny poza szkołą podała, że w roku szkolnym 2023/2024 (stan na 30 września 2023) dokładnie 48 114 osób uczy się w ramach tzw. edukacji domowej.

Warto przypomnieć, że w raporcie „Nowa jakość czy patologia? Edukacja domowa w Polsce”, który został opublikowany w sierpniu tego roku, przedstawiono statystyki dotyczące liczby dzieci w nauczaniu domowym na maj 2023. Wówczas liczba ta wynosiła 42 329. Nagły wzrost mogliśmy obserwować w trakcie wybuchu pandemii i wprowadzenia nauki zdalnej (liczba dzieci na ED w 2019 roku wynosiła 19 947, a w 2020 już 31 770 – jak wynika z raportu).

Już we wspomnianym raporcie mogliśmy zauważyć trend wzrostowy w przypadku uczniów uczęszczających do szkół ponadpodstawowych, którzy zdecydowali się kontynuować naukę w ramach edukacji domowej. Dotychczas jednak dominowali uczniowie szkół podstawowych.

Z danych przekazanych przez fundację wynika, że pierwszy raz w historii liczba licealistów realizujących obowiązek szkolny poza szkołą przewyższyła liczbę uczniów szkół podstawowych, którzy zdecydowali się na taką formę nauki:

Z przekazanych przez Fundację Edukacji Domowej danych wynika, że w woj. mazowieckim zmniejszyła się liczba uczniów realizujących obowiązek szkolny poza szkołą (z ponad 21 tys. w maju tego roku do ponad 18 tys. we wrześniu 2023). Z kolei liczba ta podwoiła się w dwóch województwach:

• woj. śląskim (z niespełna 5 tys. do ponad 8 tys.);
• woj. wielkopolskim (z niespełna 5 tys. do ponad 10 tys.).

Edukacja domowa to alternatywna i darmowa forma nauki, która polega na tym, że uczniowie realizują podstawę programową poza budynkiem szkoły (w domu, podróży lub w innych okolicznościach). Jest ona uregulowana prawnie (art. 37 w ustawie Prawo oświatowe) i formalnie nazywa się „realizowaniem obowiązku szkolnego poza szkołą”.

Osoba, która uczy się w taki sposób, nie chodzi na lekcje, musi jednak przystąpić do egzaminów klasyfikacyjnych, które potwierdzają przyswojenie przez nią podstawy programowej. Obecnie coraz więcej szkół oferuje różnego rodzaju pomoce w nauce m.in. platformy, które przygotowują do egzaminów i nie tylko (np. Centrum Nauczania Domowego, Szkoła w Chmurze czy platforma International Montessori Institute).

Dzieci formalnie zapisane są do konkretnej placówki, najczęściej takiej, która nazywana jest „przyjazną edukacji domowej”. W Polsce przepisy dotyczące nauczania domowego w przeciwieństwie do niektórych krajów europejskich są dość swobodne. Nie obowiązuje rejonizacja (uczeń może być zapisany do dowolnej szkoły w Polsce), nie ma też konieczności okazania zgody z poradni psychologiczno-pedagogicznej (zmiana ta nastąpiła w 2021 roku).

Warto zaznaczyć, że edukacja domowa może być realizowana w różny sposób, niektórzy rodzice decydują się na zapisanie swojego dziecka do kolektywu edukacyjnego, inni na zajęcia dodatkowe, a jeszcze inni do pobliskiej świetlicy wspierającej edukację domową. Ile rodzin, tyle pomysłów na realizowanie obowiązku szkolnego poza szkołą.